Wernisaż wystawy „Samarytanie z Markowej”
Ocalały z pożogi wojennej zbiór fotografii Józefa Ulmy w wyjątkowej interpretacji Arkadiusza Andrejkowa to odpowiedź znanego artysty na propozycję Departamentu Promocji, Turystyki i Współpracy Gospodarczej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego współorganizatora naszej wystawy.
Jeszcze do końca lutego można przenieść się do czasów beztroskiego dzieciństwa, wypełnionego zapachem dawnej wsi…Zapachem starego drewna, sąsieku w stodole u dziadka, gdzie sączyła się gorzka woń zboża…
Z obrazów Andrejkowa spoglądają na nas członkowie rodziny Ulmów: Wiktoria przygotowująca posiłek czy otoczona gromadką dzieci podczas rozwieszania prania, Stasia ćwicząca pisanie, Marysia bawiąca się beztrosko w cebrzyku…
Na kilku obrazach widzimy Józefa pozującego przeważnie podczas wykonywania prac w gospodarstwie. Postacie dorosłych i dzieci budują obraz życia ubogiego i nielekkiego, ale jednocześnie życia spokojnego i pomimo wielu trosk, szczęśliwego.
Wystawa „Samarytanie z Markowej” jest przypomnieniem heroicznej postawy i ofiary jaką poniosła rodzina z Markowej –
Józef i Wiktoria Ulmowie, ich dzieci Stasia, Basia, Władzio, Franciszek, Antoś i Marysia.
Pracowali w gospodarstwie, zajmowali się sadownictwem i uprawą warzyw, hodowlą jedwabników i pszczół.
Józefa pasją była też fotografia, która stała się szkicownikiem dla Arkadiusza Andrejkowa.
Wystawa pokazuje codzienność jednej z podkarpackich rodzin, która w czasach ciemności, upadku człowieczeństwa podczas II Wojny Światowej okazała miłosierdzie i troskę drugiemu człowiekowi – dając schronienie prześladowanym Żydom.
Za ukrywanie rodziny żydowskiej – rodzina Ulmów zapłaciła najwyższą cenę.
24 marca 1944 r. Ulmowie oraz ukrywający się w gospodarstwie Żydzi zostali rozstrzelani.
W 1995 r. Józef i Wiktoria Ulmowie zostali uhonorowani medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Za heroiczną postawę Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, stali się patronami ulic i szkół, a także Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej w Markowej.
10 września 2023 r. beatyfikowano Józefa i Wiktorię Ulmów wraz z siedmiorgiem dzieci i nienarodzonym potomkiem.
Wystawę zorganizowaliśmy w ramach XVII obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu na Podkarpaciu.
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie
